مهارت‌های عقل‌ورزی در قرآن کریم و استلزامات آن برای اصلاح یا تکمیل «برنامۀ فلسفه برای کودکان»

هدف این مقاله، استنباط مهارت‌های عقل‌ورزی در قرآن کریم و ارائۀ پیشنهادهایی برای اصلاح یا تکمیل برنامۀ رایج «فلسفه برای کودکان» است. روش پژوهش، معناشناسی واژۀ عقل با استفاده از روابط همنشینی و جانشینی و استخراج مهارت‌های عقل‌ورزی براساس آن است. دستاورد این پژوهش، به‌دست دادن اصول و شیوه‌هایی برای پرورش مهارت‌های عقل‌ورزی است که ذیل سه عنوان کلی «هوشیاری نسبت به علامت‌ها و فهم دلالت آنها»، «علم و شناخت» و «هدایت» ارائه شد. براساس این نتایج، پیشنهادهایی برای اصلاح یا تکمیل برنامۀ «فلسفه برای کودکان» مطرح شد؛ مانند علامت‌شناسی فعال، توجه به ارزشمندی علوم نافع، اهمیت یقین در علوم سرنوشت‌ساز، آشنایی با مراتب شناخت و عوامل رشد یا نقصان آنها، شناخت قلب معنوی، شناخت عقل و جهل و جنودشان و اتصاف به صفات ریشه‌ای، دقت بسیار در موازین سخن، رعایت آداب کلاس و درس، تشویق دانش‌آموزان به احسان و ایثار و... . همچنین، پیشنهاد شد پژوهش‌های مشابهی برای همه واژه‌های مربوط به عقل در قرآن انجام شود تا نقشۀ راه جامع درباره عقل‌ورزی از دیدگاه اسلام به‌دست آید.